Ngày nay, dữ liệu khách hàng không chỉ là những bảng số khô khan trên máy chủ. Mỗi cú click chuột, mỗi giao dịch, mỗi thông tin cá nhân đều góp phần vẽ nên “chân dung số” của khách hàng và trở thành “tài sản số” quý giá giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định nhanh hơn, chính xác hơn. Từ việc phân tích hành vi, dự đoán nhu cầu đến thiết kế trải nghiệm cá nhân hóa, dữ liệu đã trở thành tài sản chiến lược định hình sự cạnh tranh và tăng trưởng của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số.
Thế nhưng, càng có giá trị thì dữ liệu càng trở thành “miếng mồi béo bở” cho tội phạm mạng. Thực tế chỉ trong vài năm qua, hàng loạt vụ rò rỉ dữ liệu tại Việt Nam đã gióng lên hồi chuông cảnh báo: mọi doanh nghiệp, bất kể quy mô, đều có nguy cơ trở thành nạn nhân của lộ lọt dữ liệu.
Trong bối cảnh đó, rủi ro rò rỉ dữ liệu không còn là câu chuyện “liệu có xảy ra hay không”, mà đã trở thành vấn đề “sẽ xảy ra khi nào”.
Thực trạng đáng báo động
Theo báo cáo IBM Cost of a Data Breach 2024, hơn 80% doanh nghiệp toàn cầu từng đối mặt với ít nhất một sự cố dữ liệu chỉ trong vòng 12 tháng. Việt Nam cũng không nằm ngoài xu hướng này. Các lĩnh vực nhạy cảm như tài chính – ngân hàng, thương mại điện tử, viễn thông và y tế ngày càng trở thành mục tiêu hàng đầu của tội phạm mạng bởi lượng dữ liệu khổng lồ mà họ nắm giữ.
Các cuộc tấn công gây rò rỉ dữ liệu gần đây tại Việt Nam là minh chứng rõ ràng rằng doanh nghiệp Việt chưa có sự chuẩn bị đầy đủ để đối phó. Hacker không chỉ tìm cách mã hóa dữ liệu để tống tiền mà còn có thể lặng lẽ thu thập thông tin trong nhiều tháng trước khi “ra tay”.
Những loại dữ liệu thường bị nhắm tới bao gồm:
- Thông tin định danh cá nhân: CMND/CCCD, ngày sinh, địa chỉ liên hệ.
- Thông tin tài chính – ngân hàng: số tài khoản, thẻ tín dụng, lịch sử tín dụng.
- Hồ sơ giao dịch trực tuyến: lịch sử mua hàng, đơn hàng, thông tin đăng nhập.
- Dữ liệu nội bộ doanh nghiệp: hồ sơ nhân sự, hợp đồng, chiến lược kinh doanh.
Điều nguy hiểm là khi rơi vào tay tội phạm, dữ liệu không chỉ bị rao bán trên dark web mà còn bị lợi dụng để triển khai hàng loạt chiêu trò: giả mạo ngân hàng, phishing tinh vi, lừa đảo vay vốn, chiếm đoạt tài sản hoặc thậm chí phá hoại uy tín thương hiệu. Một email kèm số CMND, lịch sử giao dịch thật sẽ tạo ra cảm giác “đúng người, đúng thông tin”, khiến nạn nhân dễ dàng sập bẫy hơn bao giờ hết.
Nói cách khác, mỗi bản ghi dữ liệu rò rỉ đều có thể trở thành “mảnh ghép” trong một kịch bản tấn công quy mô lớn, gây thiệt hại không chỉ về tài chính mà còn về niềm tin khách hàng – yếu tố sống còn với mọi doanh nghiệp.
Khi dữ liệu trở thành tài sản, doanh nghiệp phải làm gì?
Mỗi bản ghi dữ liệu khách hàng lưu trên hệ thống đều mang hai mặt: một bên là giá trị to lớn để phát triển kinh doanh, một bên là trách nhiệm pháp lý và rủi ro nếu bị rò rỉ. Vì vậy, doanh nghiệp cần có cách tiếp cận toàn diện, từ con người, quy trình đến công nghệ.
Bước đầu tiên là đánh giá hiện trạng an toàn thông tin. Doanh nghiệp cần tiến hành kiểm kê và phân loại dữ liệu theo mức độ nhạy cảm, rà soát lỗ hổng trong hạ tầng CNTT, ứng dụng, hệ thống lưu trữ và các kênh chia sẻ dữ liệu. Đây là cách để xác định “tài sản nào cần bảo vệ nhất” và “lỗ hổng nào cần vá ngay”. Nhiều vụ tấn công lớn tại Việt Nam cho thấy hacker thường lợi dụng chính những ứng dụng lỗi thời, tài khoản bị lãng quên hoặc máy chủ chưa cập nhật bảo mật để thâm nhập.
Tiếp theo, phải thiết lập chính sách quản lý dữ liệu minh bạch và chặt chẽ. Chính sách này không chỉ quy định cách thu thập, lưu trữ, sử dụng và chia sẻ dữ liệu, mà còn gắn chặt với yêu cầu về sự đồng thuận rõ ràng từ khách hàng. Một quy trình minh bạch sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro pháp lý và củng cố niềm tin khách hàng.
Về mặt kỹ thuật, doanh nghiệp cần triển khai các giải pháp bảo vệ đa lớp. Các biện pháp như mã hóa dữ liệu nhạy cảm, xác thực đa yếu tố (MFA), quản lý truy cập đặc quyền (PAM) và giám sát hệ thống liên tục 24/7 không chỉ giúp ngăn ngừa tấn công mà còn phát hiện sớm những hành vi bất thường. Trong thực tế, chỉ một cú click vào email giả mạo hay một lần nhập mật khẩu sai nơi cũng đủ để hacker tìm được điểm xâm nhập.
Tuy nhiên, công nghệ không thể thay thế con người. Đào tạo nhân sự cần trở thành hoạt động thường xuyên, giúp nhân viên nhận diện rủi ro và hành động đúng khi gặp tình huống bất thường. Một nhân viên cảnh giác có thể ngăn chặn được cả một chiến dịch tấn công.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chuẩn bị kế hoạch ứng cứu sự cố (Incident Response Plan – IRP) bài bản, dựa trên các chuẩn quốc tế như NIST hoặc ISO 27035. Một IRP hiệu quả không chỉ là bản tài liệu trên giấy, mà phải được kiểm thử định kỳ để đảm bảo mọi bộ phận đều biết cách phản ứng: phát hiện – cô lập – xử lý – khôi phục. Kế hoạch này cũng phải bao gồm cơ chế thông báo cho cơ quan quản lý và khách hàng trong thời gian quy định (72 giờ theo Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân 2025).
Cuối cùng, tuân thủ khung pháp lý là nền tảng không thể bỏ qua. Việc tuân thủ không chỉ giúp doanh nghiệp tránh bị phạt nặng khi có sự cố, mà quan trọng hơn, nó thể hiện cam kết bảo vệ quyền lợi khách hàng. Trong bối cảnh hợp tác quốc tế ngày càng sâu rộng, một doanh nghiệp đáp ứng các chuẩn mực pháp lý và bảo mật cũng dễ dàng xây dựng uy tín và ký kết với các đối tác toàn cầu.
Nói cách khác, khi dữ liệu trở thành tài sản, doanh nghiệp không thể bảo vệ nó bằng những biện pháp chắp vá. Thay vào đó, cần một chiến lược dài hạn: quản trị dữ liệu như quản trị tài sản tài chính, đầu tư đúng mức vào công nghệ, quy trình và con người, đồng thời gắn kết chặt chẽ với yêu cầu pháp lý. Đây chính là con đường duy nhất để biến dữ liệu thành lợi thế cạnh tranh bền vững, thay vì rủi ro tiềm ẩn.
VNCS/VNCS Global – Đối tác đồng hành tin cậy trong bảo mật dữ liệu doanh nghiệp
Trong hành trình biến dữ liệu thành tài sản thực sự an toàn và bền vững, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào nỗ lực nội bộ. Việc hợp tác với những đơn vị có năng lực chuyên sâu và kinh nghiệm thực chiến là chìa khóa giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo tuân thủ pháp lý. VNCS Global tự hào là đối tác tin cậy đã và đang đồng hành cùng nhiều tổ chức tài chính, viễn thông, doanh nghiệp lớn tại Việt Nam và khu vực.
VNCS Global cung cấp một hệ sinh thái dịch vụ toàn diện:
- VNCS Pentest: dịch vụ kiểm thử xâm nhập, đánh giá an toàn thông tin chuyên sâu, giúp phát hiện các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống ứng dụng, hạ tầng và thiết bị IoT/OT trước khi hacker kịp khai thác.
- VNCS SOC (Security Operation Center): trung tâm giám sát an ninh 24/7 ứng dụng SIEM, SOAR và Threat Intelligence để phát hiện, phân tích và ứng cứu kịp thời các mối đe dọa, giảm thiểu thiệt hại từ sự cố.
- VNCS Compliance Audit: dịch vụ đánh giá tuân thủ theo các chuẩn quốc tế (ISO 27001, ISO 20000, PCI DSS) và khung pháp lý trong nước (Nghị định 13/2023, Luật Bảo vệ Dữ liệu Cá nhân 2025), giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý và đối tác toàn cầu.
Với sự kết hợp giữa dịch vụ chuyên sâu, giải pháp công nghệ hàng đầu và đội ngũ chuyên gia đạt chứng chỉ quốc tế (CREST, CISSP, ISO Lead Auditor), VNCS Global giúp doanh nghiệp kiện toàn hệ thống an ninh mạng, giám sát chủ động, phòng ngừa tấn công, đồng thời bảo đảm tuân thủ. Từ đó, dữ liệu khách hàng không chỉ được bảo vệ an toàn mà còn trở thành nền tảng vững chắc cho sự tăng trưởng và hội nhập quốc tế.
>>> Bài viết liên quan: VNCS Global SOC on Cloud – Lời giải cho bài toán giám sát tại doanh nghiệp vừa và nhỏ
Liên hệ với VNCS Global ngay hôm nay để được hỗ trợ triển khai các dịch vụ an ninh mạng hàng đầu.
